Trong hoạt động của các thiết bị điện tử hiện đại thì Firmware đóng vai trò vô cùng quan trọng. Firmware được biết đến là một thuật ngữ được sử dụng khá phổ biến trong ngành nghề công nghệ thông tin. Tuy nhiên không phải dân công nghệ nào cũng có hiểu biết rõ nét về thuật ngữ này. Bài viết dưới đây Hoàng Hà PC sẽ giải đáp toàn bộ những thắc mắc của bạn xoay quanh thuật ngữ Firmware là gì, hãy cùng theo dõi bạn nhé.
Firmware là gì? Chức năng Firmware là gì? phân loại Firmware
1. Firmware là gì?
Firmware được biết đến là một loại phần mềm được sử dụng để lưu trữ trong bộ nhớ ROM của các thiết bị điện tử. Chín vì lưu giữ trong bộ nhớ đọc mà phần mềm Firmware không thể xóa bỏ hoặc thay đổi một cách dễ dàng được. Thông thường thì phần mềm Firmware được nhà sản xuất cài đặt sẵn và người dùng không cần can thiệp.
Phần mềm Firmware được lưu trữ ở những bộ nhớ của phần cứng như flash, EPROM và ROM. Các bộ nhớ này được sử dụng để lưu trữ tất cả những nội dung của thiết bị khi ổ cứng xảy ra sự cố mất nguồn hoặc tắt máy. Dân công nghệ thường ví phần mềm Firmware như một phần mềm của phần cứng, nó điều khiển hệ thống phần cứng và các thiết bị đơn giản hoạt động.
2. Chức năng Firmware là gì?
Ở các thiết bị tiêu dùng và các thiết bị điện tử đều xuất hiện phần mềm Firmware. Chức năng của Firmware được ứng dụng trong cuộc sống, cụ thể như sau:
- Máy tính: Firmware của máy tính cá nhân được lưu trữ trong chip nhớ của bo mạch chủ. Chức năng của Firmware là đảm bảo cho phần cứng của máy tính và các thành phần của nó được hoạt động một cách trôi chảy. Trong máy tính phần mềm Firmware còn xuất hiện ở các thiết bị ngoại vi như card đồ hoạ, video.
- Sử dụng làm thiết bị lưu trữ: Phần mềm Firmware được tích hợp trong thiết bị lưu trữ của di động, USB hoặc ổ cứng cho phép các thiết bị này tương tác với máy tính.
- Các thiết bị điện tử di động: Một số thiết bị di động như smartphone, ipad, laptop …. đều có chứa phần mềm Firmware để phần cứng có thể thực hiện các tác vụ một cách hiệu quả nhất.
- Cài đặt trên ô tô: Phần mềm Firmware được cài đặt trên các bộ phận của xe ô tô giúp điều khiển các bộ phận này hoàn thành các nhiệm vụ của chúng.
- Sử dụng trong các thiết bị gia dụng: Một số thiết bị gia dụng được sử dụng khá phổ biến trong gia đình như máy rửa bát, máy giặt,... đều được cài đặt phần mềm Firmware từ đó thông qua máy tính có thể điều khiển các thiết bị hoạt động dễ dàng.
- Thẻ thông minh: Phần mềm Firmware được sử dụng trong thẻ thông minh giúp tác động đến việc mã hoá, xác thực và cung cấp các chức năng cho thẻ.
Phần mềm Firmware được ứng dụng khá phổ biến trong cuộc sống
3. Phân loại Firmware
Hiện nay có rất nhiều phần mềm Firmware xuất hiện trên thị trường, tuy nhiên dựa trên tích hợp phần cứng Firmware được phân thành ba loại là Firmware cấp thấp, Firmware cấp cao và Firmware hệ thống con.
- Firmware cấp thấp: Đây là một trong những phần mềm không thể thiếu trên phần cứng của các thiết bị. Nơi lưu trữ Firmware cấp thấp là ROM hoặc các bộ nhớ không bay hơi. Chính vì vậy phần mềm này sẽ không được viết lại hoặc update.
- Firmware cấp cao: So với Firmware cấp thấp thì loại Firmware có cấu tạo phức tạp hơn và không được update. Nơi lưu trữ Firmware cấp cao là chip nhớ flash của máy tính.
- Firmware hệ thống con: Firmware hệ thống con cũng có cấu tạo phức tạp giống như Firmware cấp cao. Tuy nhiên, so với hai loại Firmware trên thì Firmware hệ thống con có thể update được, đây là điểm nổi bật của phần mềm này.
Firmware có 3 loại cơ bản
4. Một số loại firmware hiện nay
Hiện nay, các thiết bị điện tử thường được trang bị nhiều loại firmware khác nhau bởi nhà sản xuất, giúp người dùng có thể điều khiển chúng. Dưới đây là một số ví dụ cụ thể:
BIOS: BIOS (Basic Input/Output System) là loại firmware thường được sử dụng trong máy tính để kiểm soát và đảm bảo hoạt động chính xác của phần cứng. Tuy nhiên, BIOS là một loại phần mềm cấp thấp và không có nhiều cải tiến trong 20 năm qua, nên việc sử dụng nó đã giảm đi đáng kể.
EFI và UEFI: EFI (Extensible Firmware Interface) và UEFI (Unified Extensible Firmware Interface) là các loại firmware hiện đại với nhiều ưu điểm hơn so với BIOS. EFI kết nối firmware của hệ thống với hệ điều hành, cho phép CPU khởi động phần cứng mà không cần đến Bootloader. EFI còn tích hợp tính năng bảo mật Secure Boot, giới hạn việc khởi động máy tính chỉ với phần mềm đã được xác minh là an toàn.
5. Cập nhật firmware như thế nào?
Các nhà sản xuất phần cứng thường xuyên cung cấp cập nhật firmware cho sản phẩm của họ. Một số cập nhật này giống như cập nhật phần mềm thông thường, nhưng cũng có những cập nhật khác yêu cầu thời gian và công sức nhiều hơn. Đôi khi, người dùng cần phải sao chép firmware vào một thiết bị lưu trữ di động và sau đó cập nhật thủ công vào thiết bị. Quá trình này đòi hỏi sự chú ý để tránh ngắt quãng, nguy cơ gây hỏng thiết bị.
Hiểu rõ phiên bản BIOS/EFI hiện tại của máy tính giúp cập nhật firmware một cách nhanh chóng. Để kiểm tra, bạn có thể truy cập Device Manager, mở danh mục Hardware, chọn Properties bằng cách nhấn chuột phải, và sau đó chọn tab Details trong cửa sổ Properties. Chọn Hardware Ids từ menu Property để xem phiên bản firmware hiển thị trong Value table.
Ngoài ra, thông tin về phiên bản firmware cũng có thể được truy cập qua Command Prompt hoặc bằng cách sử dụng công cụ Upgrade Assistant để kiểm tra.
6. Firmware khác gì so với Software
Firmware và Software có khá nhiều điểm tương đồng, chính vì vậy nhiều người vẫn nhầm lẫn Firmware là Software. Trên thực tế thì hai phần mềm này khác nhau hoàn toàn từ vai trò cho đến tác động của người sử dụng.
Phần mềm Firmware
Phần mềm này được cài đặt thẳng vào phần cứng của máy và có nhiệm vụ hướng dẫn cho phần cứng thực hiện tất cả các tác vụ theo yêu cầu của người dùng. Firmware được lưu trữ ở bộ nhớ không ổn định là Flash, EPROM và ROM nên rất khó có thể update, xóa hoặc chỉnh sửa lại. Nói cách khác, người dùng không thể tác động cải biến, chỉnh sửa hoặc thao tác bất kỳ điều gì trên phần mềm Firmware.
Phần mềm Software
Phần mềm này nằm phía trên của phần mềm Firmware. Software sử dụng phần mềm Firmware để tương tác với phần cứng ở phía bên dưới. Về giao diện thì phần mềm Software khá thân thiện với người sử dụng. Phần mềm cho phép người sử dụng thực hiện được các thao tác tiện ích, ứng dụng như chỉnh sửa, thay đổi,... Những ví dụ điển hình của Software đó chính là ứng dụng xử lý và hệ điều hành.
Firmware khác gì so với Software
| Tiêu chí | Firmware | Software |
|---|---|---|
| Mô tả | Là phần mềm được lập trình trên phần cứng; bao gồm tập lệnh hoặc code xác định cách một phần cứng hoạt động | Là các chương trình phần mềm sử dụng cả ngôn ngữ mã hóa cấp thấp và cấp cao |
| Ngôn ngữ lập trình | Ngôn ngữ mã lập trình cấp thấp (thường là ngôn ngữ C) | Ngôn ngữ cấp thấp và cao (C++, Python, Java) |
| Kích thước | Có thể nhỏ tới vài kilobyte | Không giới hạn |
| Mục đích | Đảm bảo các yếu tố vật lý của thiết bị hoạt động chính xác | Cung cấp các tính năng và ứng dụng cho người dùng |
| Lưu trữ | Bộ nhớ không ổn định (ROM, EPROM, hoặc bộ nhớ flash) | Bộ nhớ khả biến, không ổn định và ảo |
| Tần suất cập nhật | Thường không được cập nhật bởi người dùng và thường thì nhà sản xuất thiết bị không cho phép người dùng truy cập vào firmware | Có thể được cập nhật bởi người dùng hoặc nhà sản xuất để sửa lỗi hoặc cung cấp các tính năng mới |
Trên đây là toàn bộ những chia sẻ của chúng tôi về Firmware là gì? chức năng Firmware? phân loại Firmware và so sánh phần mềm Firmware với Software. Phần mềm Firmware có rất nhiều chứng năng vô cùng hữu dụng, hãy tham khảo thêm để khai thác triệt để nhất những tiện ích của phần mềm này. Đừng quên truy cập website https://hoanghapc.vn/ để cập nhật thêm nhiều thông tin mới và bổ ích hơn nữa bạn nhé.
