Giao diện dòng lệnh CLI là gì? Lý do nên sử dụng CLI là gì?

Với các lập trình viên hoạt động lâu năm trong ngành công nghệ thông tin thì thuật ngữ CLI không còn quá xa lạ, họ thường xuyên sử dụng bởi vì những tính năng mạnh mẽ của dòng lệnh này. Tuy nhiên, đối với những người mới bắt đầu thì CLI không được đón nhận. Họ cho rằng dòng lệnh CLI chỉ dành cho những người dùng cao cấp. Để hiểu rõ hơn về giao diện dòng lệnh CLI ưu điểm, nhược điểm và giao diện dòng lệnh CLI là gì? Hãy cùng Hoàng Hà PC tìm hiểu trong bài viết dưới đây nhé. 

Giao diện dòng lệnh CLI là gì? Tìm hiểu Command-Line Interface

1. Giao diện dòng lệnh CLI là gì?

CLI là tên viết tắt của cụm từ Command-line Interface là giao diện dòng lệnh. CLI là phương tiện người dùng sử dụng để tương tác với các máy chủ bằng cách dùng các dòng lệnh liên tiếp hoặc sử dụng các văn bản. Để giao tiếp với hệ thống máy tính, giao diện dòng lệnh CLI cho phép người sử dụng viết các lệnh trong cửa sổ console hoặc terminal. 

Để có thể thực hiện một cách thành công tác vụ nào đó bất kỳ do CLI tạo ra thì CLI phải yêu cầu người dùng tạo lệnh hoặc gõ lệnh với độ chính xác và nghiêm ngặt khá cao. Đối với việc tính toán thì CLI được đánh giá là một trong những giao diện vô cùng thích hợp. Bởi nó đòi hỏi khâu nhập dữ liệu phải đảm bảo chính xác tuyệt đối. Chính vì vậy mà khi sử dụng giao diện dòng lệnh CLI người dùng cần phải thành thạo cú pháp và tất cả các lệnh.

Kể từ khi xuất hiện trên thị trường cho đến thời điểm hiện tại, CLI vẫn được người sử dụng xem như là một trình xử lý dòng lệnh hoặc một dạng thông dịch dòng lệnh.

2. Tìm hiểu Command-Line Interface

Như đã đề cập ở trên Command-Line Interface được viết tắt là CLI là giao diện dòng lệnh. CLI được biết đến là giao diện người dùng sẽ dựa trên văn bản để quản lý và xem các tệp trong máy tính.

Nhiều lập trình viên ưu tiên sử dụng dòng lệnh CLI

Vì sao nên sử dụng dòng lệnh CLI

So với GUI thì CLI không trực quan và khó hiểu hơn. Tuy nhiên, nếu là một lập trình viên thì bạn nên sử dụng CLI vì một trong những lý do dưới đây:

• Phần mềm nào cũng có thể dùng được CLI: Đối với GUI sẽ hạn chế một số phần mềm không thể sử dụng, nhưng CLI lại khác. Chính vì vậy sử dụng CLI sẽ tiết kiệm được công sức và thời gian thực hiện hơn. Khi GUI không đủ cần thiết thì nhiều nhà phát triển vẫn ưu tiên lựa chọn CLI. 
• CLI hỗ trợ hệ điều hành: Trong khi GUI không thể hỗ trợ hệ điều hành thì CLI lại làm được điều này một cách dễ dàng. Những hệ điều hành khá quen thuộc như iOS, MacOS, windows, android,... thì GUI hỗ trợ được nhưng những hệ điều hành MS-MOS, Linux thì phải nhờ đến CLI hỗ trợ mới có thể dễ dàng tương tác được với máy tính.
• CLI khá đơn giản: GUI có quá nhiều bước thực hiện do đó khó tiếp cận và khá rườm rà. Tuy nhiên CLI đơn giản hơn rất nhiều, chỉ cần nhấn nút lệnh ipconfig là đã có thể tương tác và xem nhanh chóng.

Vẫn còn khá nhiều thao tác chứng tỏ nên sử dụng CLI thay vì GUI. Sử dụng giao diện dòng lệnh CLI dễ dàng và tiện ích hơn rất nhiều.

CLI có nhiều ưu điểm nổi bật hơn so với nhiều dòng lệnh khác

Ưu điểm của giao diện dòng lệnh CLI

Giao diện dòng lệnh CLI là gì? Hẳn bạn đã có câu trả lời rồi phải không nào. Dưới đây là những lý do dưới đây cho thấy vì sao nhiều lập trình viên vẫn ưu tiên lựa chọn sử dụng dòng lệnh CLI hơn so với các dòng lệnh khác:

• Sử dụng thành thạo và tốt dòng lệnh CLI giúp tiết kiệm thời gian: Trong công việc chúng ta không thể phủ nhận sự dễ quan sát và tiện lợi của GUI, tuy nhiên khi đã quen sử dụng CLI thì chắc chắn GUI sẽ dần đi vào quên lãng. Nhất là những bạn lập trình viên chuyên nghiệp, để hoàn thành chương trình của mình họ chỉ cần sử dụng bàn phím.
• CLI vô cùng thuận tiện: Trong hầu hết các công cụ đều có sự xuất hiện của CLI được các nhà phát triển phần mềm sử dụng hay dùng cho các trang web. Sở dĩ được sử dụng nhiều như vậy là bởi vì mức độ hoạt động nhanh và tính thuận tiện của nó. Trong cộng đồng người dùng thì CLI được sử dụng nhiều hơn so với GUI.
• CLI có khả năng tự tạo: Người dùng có thể tự tạo một CLI riêng cho mình như quản lý thời gian, quản lý demo, thực hiện các task quản lý trên màn hình máy tính,...

Nhược điểm của giao diện dòng lệnh CLI

Tuy có nhiều ưu điểm nổi bật như đã đề cập ở trên nhưng CLI vẫn không tránh khỏi những mặt hạn chế mà người dùng thường thấy nhất. Cụ thể dưới đây:

• Chỉ thích hợp với người dùng thường xuyên sử dụng giao diện dòng lệnh CLI: Bạn phải sử dụng CLI thường xuyên thì mới có thể dùng hiệu quả dòng lệnh và mang đến nhiều lợi ích. Ngoài ra bắt buộc tất cả các phạm vi của lệnh ẩn người dùng phải ghi nhớ một cách rõ ràng nhất. Người dùng sẽ phải đối mặt với tình trạng bị rối loạn và thực hiện các thao tác sai lầm nếu không hiểu quá sâu rộng về dòng lệnh CLI. 
• CLI là giao diện lệnh không trực quan: CLI là giao diện thao tác hoàn toàn bằng máy tính chính vì vậy các điều lệnh ẩn không thể quan sát được bằng mắt thường. Chính vì vậy nếu bạn muốn xây dựng các mô hình có hình ảnh đồ hoạ thì không thể sử dụng CLI để thực hiện được.

Tìm hiểu sâu hơn về CLI giúp bạn sử dụng hiệu quả hơn

3. CLI hoạt động như thế nào?

CLI làm việc bằng cách cho phép người dùng tương tác với hệ thống hoặc ứng dụng bằng cách nhập lệnh dưới dạng văn bản. Dưới đây là các bước cơ bản trong quá trình sử dụng CLI:

- Giao Diện Dòng Lệnh: CLI cung cấp một giao diện dòng lệnh, thường hiển thị như một cửa sổ dòng lệnh hoặc terminal. Người dùng sẽ thấy một dòng lệnh trống để nhập lệnh.

- Nhập Lệnh: Người dùng nhập các lệnh vào dòng lệnh. Đây có thể là một từ đơn, câu lệnh, hoặc chuỗi lệnh. Ví dụ, "ls" để liệt kê tệp tin và thư mục, "mkdir folder" để tạo một thư mục mới, hoặc "git commit -m 'Fix bug'" để commit với thông điệp "Fix bug".

- Thực Thi Lệnh: Khi người dùng nhập lệnh và nhấn Enter, CLI sẽ thực thi lệnh đó. Hệ thống hoặc ứng dụng xử lý lệnh và thực hiện tác vụ liên quan, sau đó trả về kết quả hoặc thông báo trên dòng lệnh.

- Thao Tác Tiếp Theo: Người dùng có thể tiếp tục nhập các lệnh khác sau khi lệnh trước đã được thực thi, và tiếp tục quá trình này cho đến khi hoàn thành mục tiêu.

Trong quá trình này, người dùng có thể sử dụng các tùy chọn, tham số và cú pháp đặc biệt để điều chỉnh lệnh. CLI thường đi kèm với tài liệu và hướng dẫn chi tiết, giúp người dùng hiểu rõ về cách sử dụng các lệnh một cách chính xác.

4. CLI mang lại những lợi ích gì?

CLI (Command Line Interface) cung cấp các ưu điểm như tốc độ nhanh, tính linh hoạt, khả năng tự động hóa và quản lý từ xa, mang lại hiệu quả cao trong việc thực hiện các tác vụ. Các lợi ích chính của CLI bao gồm:

- Tốc Độ và Hiệu Suất Cao: CLI giúp thực hiện tác vụ nhanh và hiệu quả hơn so với GUI, nhờ vào khả năng sử dụng các lệnh và tùy chọn nhanh chóng.

- Linh Hoạt và Tùy Chỉnh Cao: Người dùng có thể sử dụng các lệnh, tùy chọn và tham số một cách linh hoạt, giúp tùy chỉnh và tự động hóa quy trình làm việc.

- Tự Động Hóa và Tự Động Thực Thi: Việc viết và sử dụng scripts trong CLI giúp tự động hóa các tác vụ, giảm sự can thiệp thủ công và tăng tính nhất quán trong quy trình làm việc.

- Quản Lý từ Xa và Tự Động Hóa Hệ Thống: CLI hỗ trợ quản lý và điều khiển hệ thống từ xa, ví dụ qua SSH, hữu ích trong việc quản lý máy chủ và thiết bị từ xa.

- Tiết Kiệm Tài Nguyên Hệ Thống: CLI tiêu thụ ít tài nguyên hệ thống hơn GUI, làm nó phù hợp với máy tính có tài nguyên hạn chế hoặc trong môi trường máy chủ.

- Hỗ Trợ Kịp Thời và Tài Liệu Chi Tiết: CLI thường có tài liệu hướng dẫn chi tiết và có cộng đồng người dùng lớn, từ đó dễ dàng tìm kiếm hỗ trợ và tài liệu.

Hạn chế khi sử dụng CLI

Dù CLI (Command Line Interface) mang lại nhiều ưu điểm, nhưng cũng tồn tại một số hạn chế:

- Khả năng Sử Dụng: Để sử dụng CLI hiệu quả, người dùng cần hiểu biết về cú pháp và lệnh cụ thể. Điều này yêu cầu họ phải học và ghi nhớ các lệnh, tùy chọn, cú pháp và sử dụng chính xác chúng.

- Giao Diện Hạn Chế: CLI chủ yếu là giao diện dòng lệnh, không có tính trực quan và tương tác như GUI. Đối với người mới, việc điều hướng và thao tác trong CLI có thể khó khăn hơn.

- Khả năng Trực Quan Hóa Dữ liệu: Trong khi GUI cho phép người dùng nhìn thấy và tương tác trực tiếp với dữ liệu qua đồ họa, CLI thường hiển thị dữ liệu dưới dạng văn bản, không trực quan.

- Hạn Chế với Người Không Chuyên: CLI thường được sử dụng bởi những người chuyên nghiệp trong lĩnh vực IT và phát triển phần mềm. Đối với người không chuyên, CLI có thể khó hiểu và sử dụng.

- Độ Phức Tạp của Tác Vụ: Các tác vụ phức tạp trong CLI đôi khi yêu cầu nhập nhiều lệnh với tùy chọn và tham số phức tạp, tạo ra khó khăn và rủi ro lỗi cho người dùng ít kinh nghiệm.

Tuy nhiên, những hạn chế này có thể được giảm bớt thông qua việc học hỏi và thực hành sử dụng CLI. Đối với những người dùng có kiến thức và kỹ năng, CLI vẫn là công cụ mạnh mẽ và hiệu quả trong việc thực hiện tác vụ phức tạp và tự động hóa công việc.

5. Hướng dẫn khởi động CLI trên Windows, MacOS, Linux

Dưới đây là hướng dẫn khởi động CLI trên ba hệ điều hành phổ biến: Windows, macOS và Linux.

Khởi động CLI trên Windows:

• Mở Menu Start bằng cách nhấp vào biểu tượng Windows ở góc dưới cùng bên trái màn hình.
• Tìm kiếm và mở "Command Prompt" hoặc "Windows PowerShell" bằng cách nhập tên vào thanh tìm kiếm và chọn kết quả tương ứng.
• Sau đó, cửa sổ dòng lệnh sẽ xuất hiện và bạn sẽ có thể bắt đầu nhập các lệnh và thực hiện các tác vụ.

Khởi động CLI trên macOS:

• Mở "Terminal" bằng cách mở "Finder" và điều hướng đến "Applications" > "Utilities" > "Terminal".
• Hoặc bạn cũng có thể sử dụng tổ hợp phím "Command + Space" để mở Spotlight, sau đó nhập "Terminal" và nhấn Enter.
• Một cửa sổ Terminal sẽ xuất hiện và bạn có thể sử dụng nó để nhập lệnh và thực hiện các tác vụ.

Khởi động CLI trên Linux:

• Trên hầu hết các phiên bản Linux, bạn có thể mở Terminal bằng cách sử dụng tổ hợp phím "Ctrl + Alt + T".
• Hoặc bạn có thể tìm kiếm và mở "Terminal" bằng cách sử dụng ứng dụng tìm kiếm hoặc điều hướng đến "Applications" > "System Tools" > "Terminal".
• Sau đó, một cửa sổ Terminal sẽ xuất hiện và bạn sẽ có thể nhập lệnh và thực hiện các tác vụ.

Lưu ý rằng trên mỗi hệ điều hành, CLI có thể có nhiều loại terminal hoặc shell khác nhau, như Command Prompt, PowerShell trên Windows, Terminal trên macOS, và các loại terminal như Bash, Zsh, hoặc Fish trên Linux. Cú pháp và lệnh cụ thể có thể thay đổi tùy thuộc vào loại terminal và hệ điều hành bạn đang sử dụng.

Với những chia sẻ trên đây của chúng tôi chắc chắn bạn đã giải đáp được câu hỏi “giao diện dòng lệnh CLI là gì?” rồi phải không nào. CLI có rất nhiều ưu điểm nổi bật so với các lệnh khác do đó đòi hỏi người dùng phải tìm hiểu thật kỹ về nó mới có thể sử dụng để mang lại hiệu quả và lợi ích cao. Hãy truy cập website https://hoanghapc.vn/ để tìm hiểu thêm những vấn đề liên quan đến giao diện dòng lệnh CLI bạn nhé.