Metadata là một khái niệm được sử dụng khá nhiều trong lĩnh vực công nghệ thông tin. Tuy nhiên, nếu không phải là một nhân viên làm trong lĩnh vực công nghệ thông tin chắc chắn bạn sẽ cảm thấy bối khi được hỏi Metadata là gì. Thực chất Metadata hay siêu dữ liệu có rất nhiều lợi ích. Hãy cùng Hoàng Hà PC tìm hiểu nhé !
1. Metadata là gì?
Metadata là gì có lẽ là câu hỏi mà nhiều người còn mù mờ nếu không phải là nhân sự trong lĩnh vực công nghệ thông tin. Metadata hay còn có tên tiếng Việt là siêu dữ liệu, nghĩa là dữ liệu mô tả một cách cụ thể, chi tiết về các dữ liệu (data about data). Metadata sẽ mô tả về bối cảnh của dữ liệu, tóm tắt các thông tin cơ bản, quan trọng về dữ liệu. Điều này giúp cho người chơi có thể sử dụng, tìm kiếm hoặc tái sử dụng lại những phiên bản dữ liệu một cách đơn giản, dễ dàng.
Ví dụ, khi xem một bức ảnh bạn chỉ có thể nhìn thấy các vật thể, bối cảnh không gian, màu sắc trong tấm hình đó. Thế nhưng cũng chính bức ảnh đó nhưng được xem xét trong siêu dữ liệu metadata thì bạn sẽ biết thêm các thông tin. Ví dụ như thông tin về thời gian chụp, kích thước, dung lượng và định dạng ảnh.
![Metadata là siêu dữ liệu]()
Metadata là siêu dữ liệu
Jack E. Myers - người sáng lập Metadata Information Partners, lần đầu tiên sử dụng thuật ngữ "metadata" vào năm 1969. Sau đó, vào năm 1986 thì Myers đã chính thức đăng ký nhãn hiệu cho thuật ngữ này.
Trong một cuộc phỏng vấn vào năm 1967, hai giáo sư David Griffel và Stuart McIntosh từ Đại học Massachusetts đã mô tả metadata như một loại ghi chép đặc biệt, phục vụ như một tham chiếu cho nhiều bản ghi dữ liệu khác.
2. Chức năng chính của siêu dữ liệu
Metadata đóng một vai trò trọng yếu trong việc xây dựng và phát triển website. Siêu dữ liệu này chứa thông tin mô tả về nội dung trang web và bao gồm hệ thống từ khóa liên kết chặt chẽ với nội dung đó.
Những metadata này thường xuất hiện trong kết quả tìm kiếm, vì vậy độ chính xác của chúng có ảnh hưởng lớn đến khả năng người dùng tìm thấy trang web. Phần lớn metadata được biểu diễn dưới dạng thẻ meta.
Các công cụ tìm kiếm đánh giá thẻ meta này để xác định mức độ liên quan của trang web. Đến cuối những năm 1990, thẻ meta vẫn được sử dụng để xác định vị trí trang trong kết quả tìm kiếm.
Trong bối cảnh SEO ngày càng phát triển, xu hướng nhồi nhét từ khóa trong thẻ meta đã trở nên phổ biến. Tuy nhiên, ngày nay, các công cụ tìm kiếm như Google không còn phụ thuộc nhiều vào thẻ meta nữa. Thuật toán của Google liên tục cập nhật để nâng cao chất lượng xếp hạng và cung cấp thông tin chính xác theo từ khóa cụ thể.
Metadata có thể được tạo ra một cách thủ công hoặc thông qua quá trình tự động. Việc tạo metadata thủ công thường chính xác hơn, trong khi việc tạo tự động có thể không hoàn toàn chính xác nhưng lại tiết kiệm thời gian.
Mỗi tệp tin đều có metadata chứa các thuộc tính cơ bản, bao gồm tên tệp, kích thước, ngày tạo và một phần mô tả ngắn gọn. Có ba yếu tố cơ bản quan trọng mà metadata cần chứa đựng:
- Cấu Trúc Dữ Liệu: Bố cục và tổ chức của dữ liệu.
- Thuật Toán Áp Dụng trong Quá Trình Tổng Hợp Dữ Liệu: Các phương pháp được sử dụng để xử lý và tổng hợp dữ liệu.
- Tính Tương Ứng của Dữ Liệu trong Môi Trường Tác Nghiệp của Kho Dữ Liệu: Làm thế nào dữ liệu phản ánh hoặc tương thích với môi trường hoạt động của nó.
Khi nghiên cứu về metadata, quan trọng là phải nhớ rằng metadata giúp mô tả dữ liệu, mang lại thông tin cho người dùng cuối để họ hiểu rõ về dữ liệu đang được xử lý. Thông tin này hỗ trợ người dùng trong việc đưa ra quyết định xử lý dữ liệu.
4. Những định dạng của siêu dữ liệu Metadata
Siêu dữ liệu Metadata thường thể hiện dưới nhiều hình thức định dạng khác nhau. Cụ thể như sau:
Metadata trong thư viện
Metadata trong thư viện có nhiệm vụ là cơ cấu lại các dữ liệu thông tin theo cách khoa học nhất. Điều này giúp cho người dùng có thể dễ dàng, thuận tiện hơn khi tra cứu. Siêu dữ liệu thư viện được ví như phương tiện hỗ trợ việc phân loại thông tin lưu trữ.
Ở phần thẻ danh mục thường sẽ bao gồm có mạng lưới thông tin dữ liệu, được sắp xếp giống như một quyển sách. Những thành phần cơ bản có trong cuốn sách này có thể kể đến như tên cuốn sách, tác giả, mục lục, nội dung tóm tắt, mã danh mục.
Metadata trong mạng internet
Metadata có khả năng xử lý rất nhiều lượt truy cập của người dùng trên mạng internet. Khi không có siêu dữ liệu Metadata cũng đồng nghĩa là không một thông tin, dữ liệu nào được truyền tải thông qua mạng internet.
Metadata khi truyền tải thông qua mạng internet cần phải tiếp tục được chia ra thành nhiều gói khác nhau. Trong đó mỗi gói sẽ mang theo những thông tin đích cụ thể khác nhau. Mỗi gói tệp tin khi được gửi qua mạng internet đều cần đến siêu dữ liệu Metadata để hoàn thành quy trình.
Siêu dữ liệu Metadata trong các tệp tin
Mỗi tệp tin được lưu trữ trên máy tính đều sẽ có liên kết với một bộ siêu dữ liệu Metadata mà cung cấp đầy đủ thông tin về xuất xứ nguồn gốc, tác giả tệp tin và các thông tin liên quan khác. Có thể nói, Metadata trong tệp tin là phần thông tin lưu trữ ở trong tệp, bao gồm các thông tin cơ bản như tên của file, tên thiết bị, nơi lưu trữ và mạng máy chủ.
5. Ứng dụng trong đời sống của Metadata
Bên cạnh khái niệm Metadata là gì, siêu dữ liệu được ứng dụng trong nhiều lĩnh vực khác nhau của đời sống. Đa số những người sử dụng máy tính đều ít nhất 1 lần tiếp xúc với Metadata mỗi ngày.
Metadata trong Email
Khi bạn gửi hoặc nhận lại Email thì trong Email luôn bao gồm rất nhiều các thông tin, dữ liệu khác nhau. Ví dụ như địa chỉ của người nhận và người gửi email, thời gian gửi, nội dung thông tin trong email, địa chỉ IP…Siêu dữ liệu Metadata đóng vai trò điều hướng gửi thông tin đến đúng người nhận. Metadata cũng sẽ sắp xếp, hiển thị các thông tin, dữ liệu một cách khoa học để người dùng có thể dễ dàng quan sát.
Metadata trong mạng xã hội
Metadata là gì trong mạng xã hội, đây là điều nhiều người dùng tò mò. Những ứng dụng mạng xã hội phổ biến với người dùng như Tiktok, Instagram, Facebook, Twitter,.. đều có khả năng truy cập siêu dữ liệu Metadata, từ việc lưu trữ thông tin tài khoản cá nhân cho đến nhận diện người dùng. Metadata cũng gợi ý những bài đăng, video phù hợp sở thích của người dùng.
![Metadata giúp quản lý dữ liệu tốt hơn]()
Metadata giúp quản lý dữ liệu tốt hơn
Tất cả những hoạt động tương tác của người dùng mạng xã hội như like, bình luận, chia sẻ bài đăng đều chính là siêu dữ liệu Metadata. Sự tương tác của người dùng sẽ được thuật toán của mạng xã hội lưu lại để phục vụ cho việc nghiên cứu hành vi của người dùng. Từ đó, trang sẽ đề xuất cho họ những nội dung phù hợp nhất.
Metadata trong hệ thống website
Metadata của website thường bao gồm có tiêu đề bài viết, mô tả nội dung, thời điểm xuất bản, từ khóa và những thông tin quan trọng khác. Những thông tin này là thông tin, dữ liệu để phục vụ cho nhiệm vụ thiết lập các danh mục trên web.
![Metadata cung cấp dữ liệu về dữ liệu]()
Metadata cung cấp dữ liệu về dữ liệu
Kho lưu trữ tệp tin
Siêu dữ liệu Metadata có vai trò, nhiệm vụ là sắp xếp các tập tin âm nhạc, phim ảnh, video theo một trình tự khoa học. Metadata tệp tin âm nhạc MP3 được xem như một ví dụ điển hình về thư viện kỹ thuật số. Đây là nơi người dùng có thể tìm thấy danh sách bài hát, nghệ sĩ, tên tác giả, thời điểm bài hát được phát hành.
Với những thông tin này, bạn đã có thể hiểu thêm về Metadata là gì cũng như những ứng dụng quan trọng của Metadata trong đời sống hàng ngày. Siêu dữ liệu đóng vai trò thiết yếu trong việc quản lý dữ liệu.
