MS DOS là gì? Dòng lệnh DOS là gì?

Khi nhắc đến các hệ điều hành thông dụng cho máy tính, chúng ta thường nghĩ đến Windows, MacOS, hay Linux. Tuy nhiên, không nhiều người biết tới hoặc nhớ đến một hệ điều hành khác, đó là DOS. Trong chủ đề hôm nay, chúng ta cùng với Hoàng Hà PC tìm hiểu về hệ điều hành DOS.

1. MS DOS là gì?

MS-DOS (Microsoft Disk Operating System) là hệ điều hành dòng lệnh phi đồ họa có nguồn gốc từ 86-DOS được tạo ra cho các máy tính tương thích của IBM. Ban đầu, nó được viết bởi Tim Paterson và được Microsoft giới thiệu vào tháng 8 năm 1981. Phiên bản MS-DOS cuối cùng là MS-DOS 6.22, được phát hành vào năm 1994. MS-DOS cung cấp cho người dùng khả năng điều hướng, mở và thao tác các tệp trên máy tính của họ thông qua giao diện dòng lệnh thay vì GUI như Windows.

Tuy nhiên, MS-DOS hiện không còn được sử dụng nữa. Thay vào đó, lệnh cmd hoặc shell, thường được gọi là dòng lệnh Windows, vẫn được nhiều người sử dụng.

Ví dụ về cửa sổ dòng lệnh chạy trên Windows 10

Trong khi hầu hết người dùng máy tính hiện nay quen thuộc với cách điều hướng Microsoft Windows bằng chuột, thì MS-DOS được điều hướng bằng các lệnh MS-DOS. Ví dụ: nếu bạn muốn xem tất cả các tệp trong một thư mục trong Windows, bạn sẽ bấm đúp vào thư mục đó để mở thư mục đó trong Windows Explorer. Tuy nhiên, trong MS-DOS, bạn sẽ điều hướng đến thư mục bằng lệnh cd và sau đó liệt kê các tệp trong thư mục đó bằng lệnh dir.

Tất cả các tệp trong một thư mục trong Windows

2. Lịch sử các phiên bản DOS 

Các phiên bản DOS được sản xuất từ 1981 - 1998:

- IBM PC DOS - 1981

- DR-DOS - 1988

- ROM-DOS - 1989

- PTS-DOS - 1993

- MIỄN PHÍ-DOS - 1998

DOS khác với Microsoft trên thị trường:

- Apple DOS

- Apple Pro DOS

- Atari DOS

- Commodore DOS

- TRSDOS

- Amiga DOS

2. Đặc điểm của MS DOS

MS-DOS là một hệ điều hành đơn nhiệm, chỉ cho phép thực hiện một tác vụ duy nhất tại một thời điểm. Trái với đó, Windows là một hệ điều hành đa nhiệm, cho phép người dùng chạy nhiều ứng dụng cùng một lúc.

Để định dạng đĩa trong MS-DOS, quá trình này sẽ chia không gian đĩa thành hai phần cơ bản là Vùng hệ thống (System Area) và Vùng dữ liệu (Data Area).

- Vùng dữ liệu bao gồm: Các khối (cluster) có cùng kích thước và được đánh địa chỉ (12 hoặc 16 bit) để phân biệt. Đây chính là các khối trên đĩa.

- Vùng hệ thống bao gồm: Các thành phần như Boot Sector, bảng FAT1, bảng FAT2 và thư mục gốc (Root Directory), chứa các chương trình và thông tin liên quan đến các tập tin và thư mục để giúp hệ điều hành quản lý chúng sau này.

Hệ điều hành đĩa từ Microsoft này giúp xử lý và thao tác được mọi tác vụ

3. Lợi ích của MS DOS 

Mặc dù hệ điều hành MS-DOS thường được đánh giá thấp bởi tính phức tạp và khó sử dụng, tuy nhiên, nó vẫn còn một số ưu điểm sau đây:

- Khuyến khích sáng tạo và suy nghĩ bởi cách làm việc trực tiếp với các lệnh dòng lệnh.

- Cung cấp khả năng cứu hộ máy tính từ những sự cố đơn giản đến những sự cố phức tạp hơn.

- Xử lý và thao tác được các tác vụ đa dạng.

4. Dòng lệnh DOS là gì?

Giao diện dòng lệnh của DOS, còn được gọi là giao diện dòng lệnh Windows, màn hình lệnh hoặc giao diện văn bản, là một loại giao diện người dùng được điều khiển bằng cách nhập lệnh tại dấu nhắc, thay vì sử dụng chuột. Ví dụ, trong dòng lệnh Windows, thư mục Windows sẽ được hiển thị như “C:\Windows>” (như trong hình ảnh minh họa). Trong Unix hoặc Linux, dấu nhắc có thể là “%” hoặc “>” tùy thuộc vào loại shell. So với giao diện đồ họa, giao diện dòng lệnh chỉ sử dụng bàn phím để điều khiển bằng cách nhập câu lệnh và không sử dụng chuột.

Trong khi sử dụng giao diện dòng lệnh Windows, bạn có thể nhấn phím F7 để xem lịch sử của tất cả các lệnh đã được nhập trong cửa sổ đó. Hình ảnh minh họa bên dưới là hộp thoại lịch sử dòng lệnh Windows khi nó được mở ra.

Các lệnh trong MS DOS

5. Các lệnh trong MS DOS

• Xcopy: sao chép được 1 hay nhiều tệp hay cây từ vị trí này sang vị trí khác
• Vsafe: dùng để khởi động VSafe, hệ thống bảo vệ khỏi virus an toàn 
• Vol: Lệnh vol cho thấy volume label và số seri của một đĩa đã xác định, giả sử rằng thông tin này tồn tại.
• Verify: Lệnh verify được sử dụng để kích hoạt hoặc vô hiệu hóa khả năng của Command Prompt hoặc MS-DOS, để xác minh các tệp được ghi chính xác vào đĩa.
• Ver: Lệnh ver được sử dụng để hiển thị số phiên bản MS-DOS hiện hành.
• Unformat: Lệnh unformat được sử dụng để hoàn tác việc định dạng trên một ổ đĩa được thực hiện bằng lệnh format MS-DOS.
• Undelete: Lệnh undelete được sử dụng để hoàn tác việc xóa được thực hiện bằng lệnh delete MS-DOS.
• Type: Lệnh type được sử dụng để hiển thị thông tin chứa trong một tập tin văn bản.
• Tree: Lệnh tree được sử dụng để hiển thị đồ họa cấu trúc thư mục của một ổ đĩa hoặc đường dẫn được chỉ định
• Time: Lệnh time được sử dụng để hiển thị hoặc thay đổi thời gian hiện tại.
• Sys: Lệnh sys được sử dụng để sao chép các tập tin hệ thống MS-DOS và thông dịch lệnh vào một ổ đĩa. Lệnh sys được sử dụng thường xuyên nhất để tạo một đĩa hoặc ổ cứng khởi động đơn giản.
• Subst: Lệnh subst được sử dụng để liên kết đường dẫn nội bộ với một ký tự ổ đĩa. Lệnh subst giống như lệnh net use trong Windows ngoại trừ một đường dẫn nội bộ được sử dụng thay vì một đường dẫn mạng chia sẻ. Lệnh subst thay lệnh assign trong phiên bản MS-DOS 6.0.
• Sort: Lệnh sort được sử dụng để đọc dữ liệu từ một đầu vào được chỉ định, sắp xếp dữ liệu, và trả lại kết quả của loại dữ liệu đó tới màn hình Command Prompt, tệp tin, hoặc thiết bị đầu ra khác.
• Smartdrv: Lệnh smartdrv cài đặt và cấu hình SMARTDrive, một tiện ích lưu trữ ổ đĩa cho MS-DOS.
• Shift: Lệnh shift được sử dụng để thay đổi vị trí các tham số có thể thay thế trong một tệp batch hoặc script.
• Share: Lệnh share được sử dụng để cài đặt chức năng khóa tập tin và chia sẻ tập tin trong MS-DOS.
• Setver: Lệnh setver được sử dụng để đặt số phiên bản MS-DOS mà MS-DOS báo cáo cho một chương trình.
• Set: Lệnh set được sử dụng để hiển thị, bật, hoặc vô hiệu các biến môi trường trong MS-DOS hoặc từ Command Prompt.
• Scandisk: Lệnh scandisk được sử dụng để khởi động Microsoft ScanDisk, một chương trình sửa chữa ổ đĩa

6. So sánh hệ điều hành DOS và Windows

Hệ điều hành DOS và Windows khác nhau như thế nào? Hãy cùng Hoàng Hà PC so sánh thông qua các yếu tố sau:

Định nghĩa

- DOS là một hệ điều hành dành cho các lệnh văn bản đơn giản, từ năm 1981 đến năm 1995.

- Windows là một hệ điều hành được phát triển và phân phối bởi Microsoft, với giao diện đồ họa.

Về GUI

DOS sử dụng giao diện dựa trên văn bản và mã để hoạt động, trong khi hệ điều hành Windows sử dụng giao diện đồ họa, hình ảnh và văn bản.

Về vấn đề nhập

Với DOS, văn bản được sử dụng như các lệnh hệ thống đầu vào cơ bản. Trong khi đó, hệ điều hành Windows sử dụng chuột cho tất cả các đầu vào hệ thống.

Đa nhiệm

Hệ điều hành DOS không hỗ trợ chạy nhiều tiến trình cùng lúc, trong khi đó, Windows là hệ điều hành đa nhiệm, cho phép chạy nhiều ứng dụng cùng lúc.

Kích cỡ lưu trữ

Hệ điều hành DOS giới hạn lưu trữ tối đa là 2GB, trong khi Windows có thể hỗ trợ lên tới 2 Terabyte.

Yêu cầu tài nguyên hệ thống

Hệ điều hành DOS yêu cầu ít tài nguyên CPU hơn so với Windows.

Quản lý tập tin

- Hệ điều hành DOS sử dụng hệ thống thư mục để quản lý tập tin, trong khi Windows sử dụng đăng ký, tạo ra các tập tin tạm thời và mảnh tập tin, có thể làm chậm hệ thống.

- Ngoài ra, hệ điều hành FreeDOS không đi kèm với bất kỳ hệ điều hành nào.

7. Hệ điều hành DOS còn được sử dụng hay không?

Mặc dù không còn được sử dụng phổ biến như trước đây, hệ điều hành DOS vẫn được sử dụng và phát triển dưới tên gọi FreeDOS để tương thích với các phiên bản Windows hiện tại sau khi Microsoft ngừng hỗ trợ DOS.

FreeDOS đã được tích hợp sẵn trên một số máy tính hiện nay và cung cấp cho người dùng giải pháp khắc phục các sự cố hệ thống khi Windows không thể hoạt động. Mặc dù không còn được sử dụng nhưng giá trị của DOS đã đóng góp quan trọng vào việc phát triển hệ điều hành Windows.

Bài viết trên Hoàng Hà PC cung cấp cho bạn cái nhìn tổng quan về hệ điều hành MS-DOS, bao gồm đặc điểm, lợi ích và danh sách các lệnh hữu ích. Nếu bạn có bất kỳ câu hỏi hoặc thắc mắc nào về bài viết, hãy để lại bình luận dưới đây và chúng tôi sẽ trả lời bạn sớm nhất có thể. Đừng quên ghé thăm trang web hoanghapc.vn để tìm hiểu thêm thông tin hữu ích khác.